Rejestracja samochodu po przeróbce z ciężarowego na osobowy

Spis treści

• 1. Kiedy powstaje obowiązek zapłaty akcyzy po przeróbce z ciężarowego na osobowy
• 2. Kiedy dokładnie powstaje obowiązek podatkowy
• 3. Jak obliczana jest akcyza po zmianie rodzaju pojazdu
• 4. Jakie dokumenty i deklaracje trzeba złożyć
• 5. Co w sytuacji, gdy akcyza nie jest należna
• 6. Najczęstsze błędy klientów
• 7. Podsumowanie praktyczne dla właściciela pojazdu
• Najpopularniejsze pytania i odpowiedzi
  • Czym jest wyjątkowy status dla modyfikacji przed 1 lipca 2021 r.?
  • Jak obliczana jest stawka akcyzy?
  • Czy każda zmiana konstrukcji wymaga akcyzy?
  • Co się stanie, jeśli nie przerejestruję pojazdu po zmianach?
  • Jak uniknąć nieprawidłowości w zgłoszeniach akcyzy?

Zmiana rodzaju pojazdu z ciężarowego (dostawczego) na osobowy nie jest dzisiaj tylko sprawą techniczną u diagnosty i w wydziale komunikacji. Jest to czynność, która co do zasady wywołuje obowiązek akcyzowy. Obowiązek ten został wprowadzony po to, aby zamknąć popularną lukę: kupuję ciężarówkę bez akcyzy, montuję siedzenia i szyby, robi się „osobówka”, rejestruję i dalej jeżdżę, nadal bez akcyzy. Ustawodawca to zablokował od 1 lipca 2021 r. poprzez dodanie art. 100 ust. 1a do ustawy o podatku akcyzowym. ([rachunkowosc.com.pl][1])

Poniżej znajduje się praktyczna instrukcja dla właściciela pojazdu. Tekst obejmuje trzy wątki: kiedy powstaje akcyza, jak się ją rozlicza oraz jakie dokumenty trzeba zanieść później do wydziału komunikacji.

—

1. Kiedy powstaje obowiązek zapłaty akcyzy po przeróbce z ciężarowego na osobowy

Podstawa prawna

Zgodnie z art. 100 ust. 1a ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym, akcyzą jest objęte dokonanie w pojeździe samochodowym innym niż samochód osobowy, już zarejestrowanym w Polsce, zmian konstrukcyjnych, które zmieniają rodzaj tego pojazdu na samochód osobowy. (rachunkowosc.com.pl)

Mówiąc prościej:

• Jeśli samochód jest obecnie zarejestrowany jako ciężarowy / dostawczy / specjalny (kod CN zwykle 8704),
• dokonujesz zmian konstrukcyjnych (np. dołożenie kanapy, pasów, punktów mocowania siedzeń, zabudowy pasażerskiej, demontaż przegrody towarowej),
• a efekt końcowy spełnia definicję samochodu osobowego (kod CN 8703, pojazd do przewozu osób),

to powstaje obowiązek podatkowy w akcyzie. (rachunkowosc.com.pl)

To jest bardzo ważna zmiana względem stanu sprzed 1 lipca 2021 r. Przed tą datą fiskus potwierdzał, że jeżeli pojazd był już zarejestrowany jako ciężarowy w Polsce, a dopiero później został przerobiony na osobowy, to akcyzy nie było. (rachunkowosc.com.pl)

Od 1 lipca 2021 r. przebudowa ciężarówki w osobówkę jest już wprost traktowana jako czynność opodatkowana akcyzą. Celem było uszczelnienie systemu i zakończenie praktyki „rejestrowania busa jako ciężarowy, a po tygodniu dokładania siedzeń.” (rachunkowosc.com.pl)

Wyjątek historyczny

Jeżeli modyfikacja została wykonana faktycznie przed 1 lipca 2021 r. i można to udokumentować (np. faktura z warsztatu, badanie techniczne zmieniające rodzaj pojazdu z czerwca 2021 r.), organy podatkowe co do zasady uznają, że akcyza nie powstaje, ponieważ wtedy jeszcze nie było takiego obowiązku. (Podatki Gazeta Prawna)

Uwaga praktyczna: jeżeli właściciel nie ma żadnego dowodu, kiedy faktycznie dokonano przebudowy, urząd skarbowy może przyjąć, że przebudowa nastąpiła dopiero teraz. W takim przypadku przyjmie, że obowiązek akcyzowy powstał w chwili ujawnienia stanu pojazdu i zażąda akcyzy. (podatekakcyzowy.pl)

2. Kiedy dokładnie powstaje obowiązek podatkowy

Moment powstania obowiązku podatkowego jest kluczowy, ponieważ od tego liczy się terminy zgłoszeń i zapłaty.

Zgodnie z aktualną praktyką organów skarbowych:

• Obowiązek podatkowy powstaje z dniem dokonania przebudowy, czyli z dniem, w którym pojazd faktycznie stał się samochodem osobowym po zmianach konstrukcyjnych.
• Jeżeli nie można ustalić tego konkretnego dnia (klasyczny przypadek: „poprzedni właściciel dołożył siedzenia kiedyś tam, ja nie mam faktur”), za dzień powstania obowiązku podatkowego przyjmuje się dzień, w którym organ podatkowy stwierdził, że pojazd jest już pojazdem osobowym.

W praktyce często wychodzi to przy badaniu technicznym po zmianach oraz przy próbie aktualizacji danych w dowodzie rejestracyjnym. Diagnosta wpisuje „samochód osobowy,” wydział komunikacji mówi „proszę dostarczyć potwierdzenie zapłaty akcyzy albo brak obowiązku,” a właściciel dopiero wtedy dowiaduje się, że temat nie kończy się na OSKP.

3. Jak obliczana jest akcyza po zmianie rodzaju pojazdu

Podstawę opodatkowania po takiej przeróbce określa art. 104 ust. 6b ustawy o podatku akcyzowym. Podstawą jest średnia wartość rynkowa samochodu osobowego na rynku krajowym na dzień powstania obowiązku podatkowego, pomniejszona o VAT i samą akcyzę.

To oznacza, że:

• Nie deklaruje się kosztu samej przeróbki.
• Nie deklaruje się ceny zakupu ciężarówki sprzed roku.
• Deklaruje się wartość rynkową już gotowego samochodu osobowego (tej marki, tego modelu, rocznika i stanu technicznego) w dniu, w którym pojawił się obowiązek podatkowy.

Jeżeli podatnik wpisze wartość rażąco zaniżoną względem średniej wartości rynkowej, naczelnik urzędu skarbowego może go wezwać do korekty i uzasadnienia. W razie braku przekonującego uzasadnienia organ ma prawo sam określić podstawę opodatkowania, a jeżeli różnica przekroczy określony próg (co najmniej 33%), koszt opinii biegłego może obciążyć podatnika.

Wysokość stawki akcyzy zależy od pojemności silnika i rodzaju napędu pojazdu powstałego po przebudowie (standardowo 3,1% albo 18,6%, a dla hybryd i PHEV stosowane są obniżone stawki lub zwolnienia ustawowe obowiązujące w danym roku; te stawki wynikają z załączników do ustawy akcyzowej i są aktualizowane). Informacja o aktualnych stawkach powinna zostać potwierdzona w momencie składania deklaracji, ponieważ stawki akcyzy dla określonych typów napędów były zmieniane w ostatnich latach. (rachunkowosc.com.pl)

4. Jakie dokumenty i deklaracje trzeba złożyć

Po przebudowie z ciężarowego na osobowy właściciel pojazdu ma typowo trzy obowiązki formalne:

1. Badanie techniczne po zmianach

Należy wykonać badanie techniczne w okręgowej stacji kontroli pojazdów (OSKP). Diagnosta opisuje dokonane zmiany konstrukcyjne i wskazuje nowy rodzaj pojazdu jako „samochód osobowy,” jeżeli spełnia on kryteria pojazdu osobowego. Zaświadczenie z OSKP jest dokumentem wyjściowym do dalszych kroków.

To badanie jest niezbędne, ponieważ bez niego wydział komunikacji nie zmieni danych w dowodzie rejestracyjnym.

2. Deklaracja akcyzowa AKC-US i zapłata podatku

Po powstaniu obowiązku podatkowego należy złożyć deklarację uproszczoną AKC-US do właściwego naczelnika urzędu skarbowego (w praktyce organu celno-skarbowego obsługującego akcyzę). Deklarację składa się co do zasady elektronicznie przez PUESC.

Termin:

• do 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego, jednak nie później niż w dniu złożenia zawiadomienia w wydziale komunikacji o zmianach konstrukcyjnych pojazdu na samochód osobowy, albo najpóźniej w dniu sprzedaży tego pojazdu, jeżeli sprzedaż nastąpiła wcześniej.

Wraz z deklaracją należy zapłacić akcyzę. Dowód zapłaty (albo potwierdzenie z systemu PUESC, albo urzędowe poświadczenie odbioru) będzie później wymagany przy aktualizacji danych pojazdu w wydziale komunikacji.

3. Wydział komunikacji (starostwo / urząd miasta)

Z kompletem dokumentów należy udać się do wydziału komunikacji właściwego dla miejsca zamieszkania lub siedziby właściciela pojazdu i złożyć wniosek o zmianę danych w dowodzie rejestracyjnym.

W praktyce urzędnik najczęściej żąda:

• dowodu rejestracyjnego,
• zaświadczenia z OSKP o zmianach konstrukcyjnych,
• dokumentu potwierdzającego zapłatę akcyzy albo urzędowego potwierdzenia braku obowiązku zapłaty akcyzy,
• pełnomocnictwa, jeśli sprawę załatwia pełnomocnik.

Wydział komunikacji nie zaktualizuje rodzaju pojazdu na „samochód osobowy,” dopóki nie dostanie dokumentu akcyzowego. Jest to obecnie standardowa praktyka.

5. Co w sytuacji, gdy akcyza nie jest należna

Nie każda modyfikacja w pojeździe oznacza akcyzę. Przykłady:

• Samochód był już samochodem osobowym i pozostaje samochodem osobowym, tylko np. przebudowano go na pojazd kempingowy (osobowy specjalny kempingowy). Organy podatkowe potwierdzają, że taka zmiana nie generuje nowego obowiązku akcyzowego, ponieważ pojazd przed i po przebudowie jest nadal kwalifikowany jako samochód osobowy
• Pojazd został przebudowany na pojazd specjalny typu „pomoc drogowa,” a nie na pojazd osobowy. W takim przypadku zwykle nie występuje akcyza od przebudowy, ponieważ akcyza dotyczy sytuacji, w której efektem jest powstanie samochodu osobowego.

Uwaga praktyczna: jeżeli pojazd po zmianach nie jest samochodem osobowym, urząd skarbowy co do zasady nie żąda deklaracji AKC-US. Zamiast tego można wystąpić o dokument „potwierdzenie braku obowiązku zapłaty podatku akcyzowego” poprzez formularz WZBO w systemie PUESC. Dokument WZBO służy potem w wydziale komunikacji jako dowód, że akcyza nie występuje.

To jest szczególnie przydatne przy:

• przebudowie pojazdu na specjalny (np. kamper, pomoc drogowa, ambulans),
• rejestracji pojazdu ciężarowego lub specjalnego do 3,5 tony sprowadzonego z zagranicy, gdzie akcyza od zasady nie występuje, ale wydział komunikacji i tak chce „papier z akcyzą”

6. Najczęstsze błędy klientów

1. „Diagnosta zmienił kategorię, więc sprawa załatwiona.”

Nie. Sama zmiana opisu w badaniu technicznym nie zamyka obowiązków podatkowych. Wydział komunikacji od pewnego czasu systemowo pyta o akcyzę albo WZBO.

2. „To już było przerobione dawno temu, jeszcze u Niemca.”

Jeżeli nie ma dowodu, kiedy faktycznie dokonano przebudowy, organ może uznać, że obowiązek powstał teraz i naliczy akcyzę według bieżącej wartości rynkowej.

3. „To tylko przykręcona kanapa, nie pełna zmiana konstrukcyjna.”

KIS i organy skarbowe patrzą na efekt końcowy. Jeżeli realnie powstał samochód osobowy przeznaczony do przewozu osób, to obowiązek akcyzowy istnieje niezależnie od tego, czy przeróbka była „profesjonalna,” czy „garażowa.”

4. „Nie zapłacę akcyzy, najwyżej nie zmienię dowodu.”

Brak aktualizacji danych technicznych pojazdu po zmianach konstrukcyjnych jest naruszeniem prawa o ruchu drogowym. Dodatkowo brak złożenia deklaracji i brak zapłaty akcyzy może być kwalifikowany jako wykroczenie albo przestępstwo skarbowe, w zależności od kwoty uszczuplenia podatku.

7. Podsumowanie praktyczne dla właściciela pojazdu

1. Zlecasz przeróbkę pojazdu ciężarowego/dostawczego na osobowy (dołożenie siedzeń, pasów, itp.).
2. Jedziesz na badanie techniczne do OSKP i dostajesz zaświadczenie, że to już samochód osobowy.
3. W tym momencie, co do zasady, powstaje obowiązek podatkowy w akcyzie. Składasz deklarację AKC-US przez PUESC i płacisz akcyzę w terminie 14 dni.
4. Z wydrukiem potwierdzającym zapłatę akcyzy lub z dokumentem WZBO (jeżeli akcyzy nie ma) idziesz do wydziału komunikacji i wnioskujesz o zmianę rodzaju pojazdu w dowodzie rejestracyjnym. (puesc.gov.pl)
5. Po aktualizacji danych pojazd funkcjonuje już formalnie jako samochód osobowy.

Interpretacyjnie kluczowe jest dziś jedno zdanie: zmiana rodzaju pojazdu z ciężarowego na osobowy po 1 lipca 2021 r. oznacza akcyzę, którą trzeba wykazać i zapłacić zanim urząd komunikacji wpisze w dokumentach „samochód osobowy.”

Najpopularniejsze pytania i odpowiedzi